طراحی و اجرای فضای سبز
سعی ما بر این بوده با مهارت های اصلی طراحی و اجرای فضای سبزبا بیان ساده در اختیار دوستداران طبیعت وفضای سبز بگذاریم
به طور کلی در طراحی فضای سبز دو سبک معماری منظر سازی همواره بوده است
1-سبک طبیعی 2- سبک رسمی
دو سبک متقابل در منظرسازی فضای سبزمیباشند و برای ایجادفضای سبز مصنوعی که اعمال حاکیمیت
به نظم و ساختار یک محیط طبیعی است یکی از این دوسبک رامیتوان اجرا کرد گاهی میتوان از یک
طراحی وسط نیز در طراحی استفاده نمود موفق ترین طراحی درمعماری منظرسازی فضای سبز منطبق به
شرایط طبیعی ومحیطی از نظرطراحی هست با وجود این گیاهان زیادی هستند که قادربه رشد درمحیط های
هرگونه نقشه درفضای سبز نیاز به جمع آروری اطلاعات و برسی شرایط و ضرورت های اجتماعی و اقتصادی
و فرهنگی منطقه مورد نظر دارددرطراحی و اجرای فضای سبز علاوه بر گیاهان به کارگیری عوامل غیرزنده
مانند آب –آبنما-آلاچیق-چراغ و لوازم پارکی لازم و ضروری بوده و بطور کلی فضای سبز اطراف ما به
حیاطی و خانگی-فضای سبزتراس-پاسیو-پنت هاوس لذاجهت طراحی و اجرای فضای سبز در آنها به
عناوین ذیل نیازمندیم است در این مقاله فقط به ذکر تیتر آنها بسنده می کنیم
تشکیلات ساختمانی
خیابانهای مخصوص پیاده روی-دربهای ورودی و خروجی -پارکینگها -گلخانه ها -آکواریوم –آبنما -برکه
-دریاچه های مصنوعی -جنگل کاری -گلکاری -چمن کاری
تشکیلات رفاهی:
رستوران -جایگاه موزیک -دستشوئی و توالت -سالنهای سینما و تئاتر -باغ وحش
-نیمکت -زمینهای ورزشی -زمین بازی کودکان
تاریخچه طراحی
تاريخ طراحی و اجرای فضای سبز در دنيا :انسان در طول تاريخ سعي در شناسا يي وارزيابي محيط خود داشته
به همين جهت تلاش نموده با طبيعت ارتباط مناسبي برقرار كند بطور كلي انسان متاثر از محيط زيست
خود بوده وگاهي در باز سازي طبيعت تلاش كرده است .
سير تاريخ طراحی و اجرای فضای سبز به حدود 3 هزار سال پيش از ميلاد مسيح مي رسد در رهگذر تاريخ از زمان
فراعنه و حضرت مو سي(ص) در اطراف رود نيل باغهاي زيتون وطرح هاي هندسي بسياري معمول بوده ودر اطراف
معابد وكاخها درختان كهن همراه با گياهان تزييني وپيچك ها وگياهان رونده كاشته مي شد . هنر باغ سازي در
بيش از بيش توسعه يافته وبا پيشرفت انسان نياز به گل وگياه افزايش خواهد يافت .
سبك طراحی فضای سبز انگليسي
تركيب رنگهاوكاشت درختان ودرختچه ها با نظم ورديفي وپشت سر هم ايجاد شود همچينين از
تپه ماهور –بركه-درياچه مصنوعي به صورت طرح هاي كلاسيك استفاده شود
در اين سبك پياده روها عريض ومقدار گلكاري ها كمتر بوده و ايجاد باغ وپارك كه
خصوصيات دورنماي تابلو نقاشي را ميدهد بيشتر مورد پسند بود
سبك طراحی فضای سبز ايتاليايي
بطور كلي باغ هاي رومي از مجموعه درختان زيينتي وپوشش هاي گياهي مانند شمشاد ومورد بوده و در اين باغ ها
سنگ ريزه ها-انواع صدف ها براي تزيين بكار ميرود وبتدريج در طول تاريخ كاربرد مجسمه در باغ واطراف پارك هاو قصرها
مرسوم شد.سبك باغ سازي منحصر به قطعات بزرگ ونوعي تراس بندي بود اين سبك بتدريج به كشور هاي مانند
وگل كاري هاي حاشيه اي در فضاي باز مرسوم شد
سبك طراحی فضای سبز فرانسوي
باغ سازي در فرانسه استيل جديدي نيست و همان است كه از قرون رنسانس باقي مانده است و باغها بسيار
ساده و بصورت ابتدائي بوده و تركيب درختان متنوع ترگرديده است
و مرتبي برخوردار هستند در اين سبك ديوارهاي سبز، ضخيم، راه روها بصورت سرپوششهاي سبز و طويل و
نرده هاي چوبي كناري مرسوم بوده گلكاري ها معمولاً بشكل باغچه هاي مربع، مستطيل، لوزي و كم و بيش
با اشكال هندسي و اندازه هاي بزرگ مي باشد در اين سبك موضوع محورسازي به نحوي كه ساختمان
محور مي شود
سبك طراحی فضای سبزدرشرق
آثار موجود در باغ هاي كهن شرقي نمايانگر آن است كه شرق مهد تمدن و هنر بوده است بطور كلي وجود سبك
و فرم هاي خاص در هنر نقاشي و باغ سازي خود نمايانگر فرهنگ اصيل اين سرزمين است باغ هاي مصريان
و پارسيان خصوصاًٌ قبل از ميلاد مسيح خود بزرگترين منبع هنر باغ سازي مي باشد. كهن ترين باغسازي را
ميتوان در مصر قديم و سرزمين پارسيان جستجو كرد. سيستم باغ سازي در مصر قديم بر پايه ي باغ سازي
اين باغ ها پنج طبقه بوده و به فاصله پنجاه متر بر روي هم قرار داشته است. اين سبك بر اصول محور سازي است
و در اين باغ ها آلاچيق و نهرهاي آب وجود داشته است باغ در مشرق زمين بر دو اصول باغ سازي (محور و سايه )
بوده است شايد به علت خشكي هوا و نياز به سايه بوده است.
طراحی فضای سبز باغ هاي ژاپني
سبك باغ سازي در خاور دور (چين و ژاپن) بر مبنا و اصول خاصي قرارگرفته و قدمت تاريخي آن هزار سال قبل از
ميلاد مسيح مي رسد. پرورش گياهان دارويي و حفظ فضاي سبز از قرن ها پيش در فكر انسان بوده و هست.
در خاور دور پس از ظهور بودا آشنايي هنرمندان با عقايد فلسفي به طبيعت نزديكتر شد و نمايانگر طراحي هاي
تقليدي از طبيعت گرديد.
طبيعت گرايش سمبليك گياهان و خصوصيات طبيعي محيط زيست موجب پيدايش سبك طرح هاي خاصي بنام
شود داشتن طبيعت آزاد با مقياس كوچك هنر بن ساي را در خاور دور (چين و ژاپن) خلق كرد.
در باغ هاي ژاپني سنگ نقش عمده اي بازي مي كند به طور كلي ژاپني ها هر سنگي را در ايجاد باغ بكار مي برند.
شايد بنظر آنها سنگ ها ابدي و سمبليك هستند در طرح هاي ژاپني سه عنصر (سنگ، آب، گياه)
بيشترين نقش را بازي مي كند.
اصول طراحی و اجرای فضای سبز
1- اصول فضاي سبز:
شامل بازديد- كروكي، ترسيم، تصوير منظره ، طراحي بوسيله دست، طراحي به كمك كامپيوتروابزار
2- عناصر طراحي فضاي سبز:
شامل نقطه، خط، ترسيم، فرم يا شكل، سبك طراحي، بافت، دسته بندي بافت ها، سنگ فرش ، راه، انواع دالان
– ديوارها، نرده ها، داربست ها، تراس بندي، پله، ليست گياهان، تعيين نوع خاك و غيره ميباشد
3- آب در فضاي سبز:
آب در باغ، جوي آب، آبنماها، بركه، استخر، فواره ها ، گياهان آبزي، آبشخور پرندگان، آشيانه پرندگان،
هنرآب در باغ، مجسمه، باربي كيو
4- تزئينات گياهي فضاي سبز:
انواع گلدان ها- نوع و انتخاب گياهان- تركيب رنگ گياهان- گياهان فصلي- گياهان دائمي- گياهان گلداني
– چمن-درختان-درختچه ها
5- مصالح مختلف در فضاي سبز:
انتخاب خاك، سنگ، شن، سيمان، آجر، مجسمه، گل
6- تشكيلات رفاهي فضاي سبز:
آلاچيق، آبياري دستي، آبياري اتوماتيك، نيمكت، زمين ورزشي، زمين بازي كودكان، آبنما، بركه،
نورپردازي، داربست، سايبان- دستشو يي- استخر
طراحی فضای سبزتراس (بالكن)
امروزه بسياري از آپارتمانها فاقد فضا يا محوطه ای براي چمن كاري و گل كاري وسيع مي باشند در برخي از آپارتمانها
به علت وجود امكانات ساختماني، فضاي سبز اطراف آنها را چمن كاري مي كنند ولي وجود اين گونه فضاهاي سبز
در اطراف آپارتمانها بطور همگاني است و سليقه فردي در آن مؤثر نيست در حالي كه وجود تراس يا بالكن ميتواند
نقش باعچه خصوصي را داشته باشد. بطور كلي تراس عبارت از قطعه يا فضائي كه با ديگر قطعات و فضاي اطراف
اختلاف دارد و از آن منطقه بتوان بخوبي نظاره گر مناطق مختلف محيط اطراف خود شد.
گاهي وقت ها تمام سطح تراس پوشيده از گل و گياه ميباشد و هدف از احداث تراس محلي براي استراحت يا
كاربرد تراس به معناي خاص خودكمتر مورد توجه بوده است.
با افزودن انواع چراغ هاي زيبا، ميز و صندلي ميتوان گسترش جالبي به محيط تراس داد و فضاي سبز تراس را ميتوان با
انواع مصالح ساختماني در طرح هاي مختلف سنگ فرش نمود و با نصب مجسمه يا گلدان يا آبنما و برخي از
طراحي هاي ژاپني، يا از سنگ ريزه هاي دريائي زمينه تراس را طراحي نمود. بعضي از تراس ها سرپوشيده و برخي
نيز سرباز طراحي ميشوند و در تراس ها ميتوان از گل و گياه فصلي و دائمي بستگي به مناطق مختلف دارد استفاده نمود.
اجرای فضای سبز پاسيو
دليل اينكه آبياري و نگهداري گياهان به راحتي انجام شود گاهي گل و گياه را در قسمتي به نام پاسيو جمع مي كنند
و نگهداري مي كنند. نگهداري گياهان در پاسيو به دو صورت انجام مي پذيرد.1- گياهان در سطح زمين پاسيو كاشته
مي شوند يعني پاسيو داراي باغچه اي است براي كاشت انواع گياهان 2- يا اينكه گياهان بصورت گلداني در
پاسيو نگهداري ميشوند. و به علت وجود هواي گرم و مرطوب نگهداري گل و گياه در پاسيو خوب و راحت بوده و احتمال
خرابي گياهان نيز كمتر صورت مي گيرد ولي به علت كم شدن فضاي آپارتمان ها جديداً از ايجاد پاسيو در آپارتمان
خودداري مي كنند و بنابراين بالاجبار گياهان بايد در سطح آپارتمان بصورت پراكنده همراه با ديزاين منزل
صورت پذيرد بنابراين نگهداري آنها نيز مشكل خواهد شد.
تمامي گياهان آپارتماني را ميتوان در پاسيو راحت تر نگهداري نمود.
طراحی و اجرای فضای سبز شهری
در ایجاد فضای سبز آیتم های مهمی از جمله خاک، نوع گل و گیاه، نوع آب و هوا و استفاده از گیاهان منطقهای
حائز اهمیت است. ما میتوانیم در زمینهای بایر و بلااستفاده در داخل شهرها و اطراف شهر که این مسئله را
شهرداریهای شهرها از شهرداری تهران به بهترین نحوه مورد استفاده قرار داد انجام میشود ولی متأسفانه از درختان
و درختچه های گلدار که در اهمیت زیبائی و تصفیه های عناصر هوایی نقش بسزایی دارند کمتر و مورد بی توجهی
در طراحی فضای سبز نباید به امروز فکر کرد بلکه باید به آیندۀ آن محیط نگاه کرد
که در عین حال به زیبائی فضای سبز لطمه وارد نشود.
اصول اجرای فضای سبز
1-اصول طراحي فضاي سبز2-عناصر طراحي فضاي سبز3-آب در فضاي سبز
4-تزئينات گياهي فضاي سبز5-مصالح مختلف در فضاي سبز6-تشكيلات رفاهي فضاي سبز
اهمیت اجرای فضای سبز
مؤسساتی مانند وزارت کشاورزی و سازمان پارکها و باغهای گیاهشناسی و دانشکدههای کشاورزی و شهرداریها
برای تولید و کشت گیاهان در شهرهای بزرگ نظیر تهران که آلودگی هوای آنها روز به روز زیاد میگردد، نقش مهم را
ایفا میکند و یکی از عوامل محیط در سلامت محیط زیست ما انسانها بشمار میرود و استفاده از گیاهانی که گونه آنها
کشاورزان باغبانی و کارگران باغبانی در این صف مشغول تولید و پرورش و ایجاد فضای سبز بوده و منبع بزرگی از گیاهان
در فضای سبز حفظ خواهد شد. در محیط شهری یکی از راههای مبارزه با آلودگی هوا بوده که امروزه خطری بزرگ برای
سلامتی افراد میباشد و گیاهان باعث پوشش سطح خاک و جلوگیری از فرسایش خاک به وسیله باد و باران میگردد و
درختان به عنوان یک بادشکن بوده و از آلودگیهای صوتی که مخل اعصاب است جلوگیری به عمل خواهد آورد.
انواع طراحی فضای سبز
اجرای فضای سبز به روشهای مختلف به شرح ذیل انجام میپذیرد:
فضای سبز به سبک های مختلف طراحی واجرا میشود از جمله سبک ایرانی –سبک فرانسوی –
سبک انگلسیی –سبک ایتالیایی-سبک آمریکایی
هر کدام از این سبکها اصول وروش های مخصوص به خوددارد می توانیدبه لینگ های مربطه مراجعه کنید
توسعه اجرای فضای سبز
توسعه فضای سبز مدیون و برگرفته از فرهنگ کلی مردم یک منطقه به شمار میرود. در توسعه فضای سبز از فاکتورهای
گوناگون باید استفاده کرد از جمله از گیاهان موجود و سازگار با هوای منطقه بسیار مهم است و استفاده از درختان
و کلیه طراحان فضای سبز روی به تزئین و زیبائی فضای سبز با استفاده از گیاهان کوتاه آورند در حالی که درختان
اکسیژن سازی چندین برابر انجام وظیفه مینماید لذا توسعه فضای سبز بهتر است در استفاده از درختان مدنظر باشد.
عنصر اصلی در فضای سبز شهری به نظر استفاده زیاد و مبرم از درختان بلند قامت است.
بهسازی خاک
برای انجام پروژه های فضای سبز، اولین قدم آمادهسازی زمین برای بستر کاشت گیاهان میباشد. برای بهسازی خاک
در فضای سبز چون قالب فعالیتها در زمینهایی با مساحتهای کوچکتر است نیاز به لوازم کشاورزی در مقیاس بزرگتر
نیست مگر برای جنگل کاریها یا پارک سازیهای بزرگ. بهسازی خاک در فضای سبز کلاً دو مرحله انجام میگیرد:
2) خاکریزی ثانویه: شامل تقویت خاک با انواع کودهای حیوانی و معدنی و ورمی کمپوستها و
تسطیح ثانویه خاک جهت کشت گل و گیاهان فضای سبز و آماده سازی خاک جهت چمنکاری در فضای سبز میباشد.
اصول طراحی فضای سبز ویلا
ما دوست داریم در کجای باغ ویلاباشیم؟ آیا بعضی از افراد که مدت زیادی در منطقه سرسبز شمال زندگی میکنند،
احساس نمیکنند که احتیاج به محل نورگیر و دنج و چیزهائی مانند مواد سنگی و چوبی و مجسمه و خشک یا
گل و گیاه متنوع دارند؟ آیا افرادی که در کویر و جای خشک بدون آب و گیاه زندگی میکنند احتیاج به سرسبزی
و تنوع گیاهی و آب فراوان ندارند؟ بنابراین ایدهای نو به ما میگوید که خشکی را در سرسبزی و سرسبزی را در
خشکی پیدا کنید به این معنا که درست کردن محیط دنج، آرام، نورگیر و آفتابگیر با استفاده از مصالح مانند چوب،
سنگ، انواع گلدانهای چوبی و فلزی قدیمی به رنگ تیره میتواند خیلی آرامش بخش باشد و یا استفاده از گیاهان
مقاوم مانند انواع کاکتوسها و یا محصور کردن فضا با دیوار یا پارچه به همان سبک ساده و پیروی از طرحهای
قدیمی و خالی از انواع و تنوع گیاهی،سه عامل در این گونه طرحها وجود دارد که به شرح ذیل میباشد
- معرف منطقه گرم و خشک که گیاهان کاکتوس این را ثابت میکنند.
- محل آفتابگیر واقعی برای استراحت و دور بودن از دغدغه ها
